सरकारले आगामी आर्थिक वर्षका लागि कुल १९ खर्ब ६४ अर्ब ११ करोड रुपैयाँको बजेट सार्वजनिक गरेको छ। यसको ६०.१% चालु खर्चमा, २०.८% पुँजीगत खर्चमा र १९.१% वित्तीय व्यवस्थापनमा विनियोजन गरिएको छ। प्रदेश र स्थानीय तहमा वित्तीय हस्तान्तरणका लागि ४ खर्ब १७ अर्ब ८३ करोड छुट्याइएको छ। बजेट खर्चका लागि राजस्वबाट १३ खर्ब १५ अर्ब, वैदेशिक अनुदानबाट ५३ अर्ब ४५ करोड, वैदेशिक ऋणबाट २ खर्ब ३३ अर्ब ६६ करोड र बाँकी आन्तरिक ऋणबाट उठाउने योजना छ।
बजेटको केही मुख्य पाठ
- आ.व. २०८२/८३ को अनुमानित आर्थिक वृद्धिदर: ४.६%
- नवीन विद्युत् उत्पादन: ३३९ मेगावाट
- पर्यटक आगमन: ९ लाख २३ हजार (१३% वृद्धि)
- महँगी (मुद्रास्फीति): ४.६% बाट ३.४% मा घटाइएको
- प्रतिव्यक्ति आय: १४९६ अमेरिकी डलर अनुमान
- वैदेशिक रेमिट्यान्स: रु. ११९१ अर्ब (१०% वृद्धि)
- बैंकिंग क्षेत्रमा निक्षेप वृद्धि: ५.७%, कर्जा वृद्धि: ७.१%
- नेप्से सूचकांक: २०२५ बाट बढेर २६६२
कुल बजेट विवरण
- कुल संशोधित सरकारी खर्च: रु. १६ खर्ब ६२ अर्ब ३७ करोड
- चालु खर्च: ८८.५%
- पुँजीगत खर्च: ८३.४%
- वित्तीय व्यवस्थापन खर्च: ९७.६%
- राजस्व वृद्धि: १७.१%, कुल रु. १२ खर्ब ६७ अर्ब ३९ करोड
- वैदेशिक सहायता:
- अनुदान: रु. ३४ अर्ब ८९ करोड
- ऋण: रु. १ खर्ब ६९ अर्ब ६० करोड
- आन्तरिक ऋण: लक्ष्य रु. ३ खर्ब ३० अर्ब, हालसम्म प्रयोग रु. ३ खर्ब ६० करोड
संघ, प्रदेश र स्थानीय तहलाई हस्तान्तरण
- समानीकरण अनुदान:
- प्रदेश सरकारलाई: रु. ६ अर्ब ६६ करोड
- स्थानीय तहलाई: रु. ८ अर्ब ८९ करोड
- सशर्त अनुदान:
- प्रदेश: रु. ३ अर्ब ३५ करोड
- स्थानीय तह: रु. २ खर्ब ११ अर्ब ४६ करोड
- राजस्व बाँडफाँड कुल: रु. ५ खर्ब ८२ अर्ब ८३ करोड
कृषि क्षेत्र
- कुल बजेट: रु. ५ अर्ब ७४ करोड ८० लाख
- प्रमुख कार्यक्रमहरू:
- यान्त्रिकीकरण, सिंचाइ, मल र प्रविधिको लागि: रु. ३ अर्ब ५० करोड
- चैते धान उत्पादन सिंचाइका लागि: रु. ३३ करोड
- पहाडी क्षेत्रमा उच्च मूल्यका बालीहरू: रु. ८३ करोड
- रासायनिक मलमा अनुदान: रु. २ अर्ब ८८ करोड २८ लाख
- जैविक कृषि प्रवर्द्धन: रु. ४० करोड
- पशु खोप उत्पादन (५.५ करोड मात्रा): रु. ८५ करोड
- बीमा अनुदान (बाली/पशुपालन): रु. २ अर्ब ३० करोड
🏭 उद्योग, व्यापार र लगानी क्षेत्र
- कुल बजेट: रु. १० अर्ब १४ करोड
- मुख्य कार्यक्रमहरू:
- स्टार्टअप कर्जाका लागि (३% ब्याजदरमा): रु. ७३ करोड
- परम्परागत सीप र कला प्रवर्द्धन: रु. ५० करोड
- औद्योगिक पूर्वाधार निर्माण: रु. १ अर्ब ५५ करोड
- लगानी बोर्ड नेपाल: रु. ७४ करोड
- निजी क्षेत्रसँग सम्झौता गरिएको आयोजना: रु. ७ खर्ब बराबर
भूमि, सहकारी तथा गरिबी निवारण
- कुल बजेट: रु. ७ अर्ब ४९ करोड
- मुख्य कार्यक्रमहरू:
- ५ लाख परिवारलाई जग्गाधनी प्रमाण वितरण
- १०० वटा स्थानीय तहमा भूमि बैंक स्थापना
- सहकारी निक्षेप सुरक्षा कोष स्थापना
यहाँ शिक्षा, स्वास्थ्य र पर्यटन क्षेत्रका लागि आर्थिक वर्ष 2082/83 को बजेट प्रस्तुत गरिएको छ:
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. ६० अर्ब ५६ करोड १७ लाख
- चालु खर्च: रु. १४ अर्ब २२ करोड ९६ लाख
- पुँजीगत खर्च: रु. ४६ अर्ब ३३ करोड २१ लाख
प्रमुख तथ्यहरू:
- दिउँसो खाजा कार्यक्रमले लाभ लिने विद्यार्थी: २८.१८ लाख
- नि:शुल्क स्यानिटरी प्याड (कक्षा ६ देखि १२ सम्म): ७५३ स्थानीय तहमा
- कक्षा कोठा निर्माण लक्ष्य: ४,००० वटा
- छोटो अवधिको सीप तालिम: ५७६,३४० जना
- प्राविधिक शिक्षा (डिप्लोमा/प्री-डिप्लोमा): ६,३८,७५० जना
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. ५५ अर्ब ३९ करोड १९ लाख
- चालु खर्च: रु. ४९ अर्ब ४७ करोड ७३ लाख
- पुँजीगत खर्च: रु. ५ अर्ब ९१ करोड ४६ लाख
प्रमुख कार्यक्रमहरू:
- औषधी उत्पादन र उपकरण खरिद: रु. १ अर्ब ९० करोड २० लाख
- विहार सेवा (पुनर्स्थापना): रु. १ अर्ब ६७ करोड ८८ लाख
- अस्पताल सेवा: रु. २७ अर्ब ७९ करोड ४८ लाख
- जनस्वास्थ्य सेवा: रु. २९ अर्ब ५७ करोड ६१ लाख
- स्वास्थ्य अनुसन्धान तथा विकास: रु. ८ अर्ब ८० करोड ५८ लाख
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. ७६ करोड ५४ लाख
- चालु खर्च: रु. ६० करोड ४३ लाख २ हजार
- पुँजीगत खर्च: रु. १ करोड २० लाख
- वैदेशिक सहयोग (ऋण/अनुदान): रु. १४ करोड ९ लाख १३ हजार
यहाँ थप मन्त्रालयहरूको बजेट विवरण (आर्थिक वर्ष २०८२/८३) प्रस्तुत गरिएको छ:
महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. १५ करोड २७ लाख ७७ हजार
- चालु खर्च: रु. १५ करोड २७ लाख ७७ हजार
- पुँजीगत खर्च: शून्य
युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. ५७ करोड १७ लाख ४४ हजार
- चालु खर्च: रु. १ करोड ३३ लाख
- पुँजीगत खर्च: रु. ५५ करोड ८४ लाख ४४ हजार
भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. १५१ अर्ब ७४ करोड ८३ लाख
- चालु खर्च: रु. ६ अर्ब ८८ करोड ३४ लाख
- पुँजीगत खर्च: रु. ८२ अर्ब ७५ करोड १० लाख
- वैदेशिक सहयोग: रु. १ करोड ६३ लाख
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाइ मन्त्रालय
- कुल बजेट: रु. ४२ अर्ब ७१ करोड ३९ लाख
- चालु खर्च: रु. ८६ अर्ब
- पुँजीगत खर्च: रु. ८४ अर्ब ७३ करोड ८२ लाख
- वैदेशिक सहयोग: रु. १ अर्ब ३ करोड ६८ लाख
सुरक्षा मन्त्रालयहरू
गृह मन्त्रालय:
- कुल बजेट: रु. २ खर्ब ८ अर्ब २४ करोड ७९ लाख
- चालु खर्च: लगभग सम्पूर्ण बजेट
रक्षा मन्त्रालय:
- कुल बजेट: रु. ६२ अर्ब १ करोड २१ लाख
- चालु खर्च: सम्पूर्ण बजेट चालु खर्चमा समेटिएको